Probiotyki, często nazywane również dobrymi bakteriami mają mnóstwo pozytywnych leczniczych właściwości, co zostało potwierdzone w licznych badaniach. Probiotyki występują naturalnie w niektórych produktach spożywczych oraz są dostępne jako suplementy diety.
Czym są probiotyki?
Zgodnie z definicją FAO/WHO z 2002 roku probiotyki są to żywe mikroorganizmy, które po przyjęciu w odpowiednich ilościach wywierają szereg pozytywnych oddziaływań na ludzki organizm. Najczęściej wykorzystywanym probiotykiem jest kwas mlekowy z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium. Warto wiedzieć, że aby dany organizm mógł zostać uznany za probiotyk, musi wykazywać się działaniem prozdrowotnym, które jest w odpowiedni sposób udokumentowane.
Na miano probiotyków zasługiwać mogą drobnoustroje które pełnią następujące funkcje:
- posiadają zdolność do przyczepiania się (adherencji) do komórek nabłonka jelit,
- wykazują się korzystnym wpływem na zdrowie człowieka (który musi być odpowiednio udokumentowany - najczęściej poprzez przeprowadzenie badań na ludziach z wykorzystaniem randomizacji),
- nie wytwarzają toksycznych produktów metabolizmu,
- posiadają łatwość kolonizacji w przewodzie pokarmowym,
- mają możliwość stabilnej produkcji biomasy na dość dużą skalę,
- posiadają ustaloną przynależność taksonomiczną przy wykorzystaniu najnowocześniejszych metod genetycznych,
- zostały wyizolowane z organizmu człowieka,
- wykazują dużą odporność na działanie niskiego pH soku żołądkowego,
- mimo obecności żółci probiotyki pozostają żywe,
- wykazują działanie antagonistyczne w stosunku do patogennych bakterii przewodu pokarmowego,
Zastosowanie probiotyków
W praktyce probiotyki mają bardzo szerokie zastosowanie. W czasie stosownych badań poznano następujące pozytywne właściwości probiotyków:
- wspomaganie prawidłowego działania układu odpornościowego,
- wspomaganie leczenia stanów zapalnych układu pokarmowego,
- leczenie biegunek,
- zapobieganie powstawaniu infekcji układu moczowego,
- wspomaganie prawidłowego przebiegu procesów trawiennych,
- leczenie kolek,
- zapobieganie pojawiania się Atopowego Zapalenia Skóry u dzieci,
- wspomaganie obniżenia poziomu złego cholesterolu.
- łagodzenie objawów związanych z nietolerancją laktozy,
- leczenie chorób wątroby,
- profilaktyka występowania raka jelita grubego,
- wspomaganie walki z nadwagą,
- wspomaganie leczenia autyzmu,
- zapobieganie zapaleniu dziąseł.
Gdzie szukać probiotyków?
Zagłębiając się w tematykę probiotyków warto wiedzieć, że stanowią one jeden z elementów żywności funkcjonalnej, czyli żywności wykazującej się potwierdzonym naukowo pozytywnym wpływem na zdrowie. Za taką żywność można uznać przede wszystkim fermentowane mleka czy jogurty, wzbogacone specjalne o dobroczynne szczepy bakteryjne. W ostatnich latach producenci żywności wysokiej jakości szczepy probiotyczne dodają również do tłuszczów przeznaczonych do smarowania pieczywa, napojów produkowanych na bazie herbaty, soków warzywno-owocowych czy lodów, płatków śniadaniowych i gum do żucia (dotyczy jednak jedynie tych najbardziej rozwiniętych krajów).
Kiedy konieczne staje się sięgnięcie po probiotyki?
Po probiotyki, czy to w formie żywności czy leczniczych preparatów należy sięgać przede wszystkim zawsze wtedy, gdy w organizmie z rożnych przyczyn powstaje deficyt dobroczynnych bakterii. Najczęściej taka sytuacja spowodowana jest przez:
- niewłaściwe odżywanie (w tym nagłe zmiany nawyków żywieniowych czy krótkotrwałe zmiany pożywienia występujące najczęściej w czasie podróży),
- długotrwałe przyjmowanie antybiotyków,
- stres,
- infekcje pochodzenia bakteryjnego,
- wiek (starzenie się ogromnie sprzyja ubywaniu dobrych baterii z organizmu).
Najczęściej stosowane szczepy probiotyczne i ich właściwości
Do najczęściej stosowanych szczepów probiotycznych z całą pewnością zaliczyć można:
- Lactobacillus acidophilus NCFO 1748 - szczep ten działa zapobiegawczo po radioterapii i po leczeniu antybiotykami, ponadto bardzo skutecznie wspomaga walkę z uporczywymi zaparciami;
- Lactobacillus rhamnosus GG - szczep ten wspomaga organizm w walce ze skutkami zakażenia rotawirusami, łagodzi objawy choroby Crohna i dziecięcego artretyzmu reumatoidalnego oraz zapobiega nowotworowym zapaleniom pochwy;
- Lactobacillus acidophilus LC1 - szczep ten odpowiedzialny jest przede wszystkim za działanie adjuwancyjne w szczepionkach doustnych. Dodatkowo jego obecność w organizmie ogromnie sprzyja ustaleniu równowagi mikroflory jelitowej;
- Bifidobacterium breve Yakult to szczep wykazujący się właściwościami przeciwwrzodowymi,
- Lactobacillus reuteri ATC 55730 jest szczepem wpływającym na znaczące obniżenie poziomu kałowych enzymów;
- Saccharomyces cerevisiae boulardii to szczep zapobiegający powstawaniu tak zwanych biegunek podróżnych;
- Lactobacillus Johnsonie La1 (NCC533) to szczep działający stymulująco na układ odpornościowy;
- Lactobacillus casei Shirota jest to szczep mający hamujący wpływ na rozwój powierzchniowego raka pęcherza i jelita grubego, wspomaga leczenie rotawirusowych biegunek oraz chroni przed mutagenami pokarmowymi;
- Lactobacillus casei DN 114 001 to szczep który poza stymulacją układu odpornościowego pozytywnie wpływa również na zapobieganie oraz leczenie infekcji jelitowych;
- Bifidobacterium bifidum jest szczepem doskonale pomagającym w przywracaniu właściwej równowagi flory jelitowej.